Aktualnie praca jako operator koparki, ładowarki czy innych maszyn budowlanych jest deficytowym zawodem. To oznacza, że osoba pracująca w tej dziedzinie łatwo znajdzie zatrudnienie w różnych regionach Polski. Pracujący jako operator maszyn budowlanych może osiągać satysfakcjonujące zarobki, lecz musi wcześniej zdobyć wymagane licencje na obsługę tych urządzeń.
Zawód operatora koparki i ładowarki
Zawody operatorów maszyn budowlanych uznane zostały za deficytowe, włącznie z mechanikami sprzętu robót ziemnych i operatorami urządzeń dźwigowo-transportowych. Takie wnioski płyną z „Barometru zawodów”, który jest opracowywany na zlecenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Owo deficytowe zapotrzebowanie wynikało z niskich wynagrodzeń i trudnych warunków pracy w tej dziedzinie, w tym także z koniecznością częstych dojazdów na miejsce pracy. Niemniej sytuacja ta ulega zmianie. Przedsiębiorstwa budowlane, mając problem z zatrudnieniem pracowników niewykwalifikowanych, korzystają z usług pracowników zagranicznych, jednak na stanowiska wymagające licencji ci pracownicy nie kwalifikują się, między innymi z powodu trudności w nauce oraz zdawaniu egzaminów spowodowanych barierą językową. Warto także podkreślić, że od 2017 roku wymagania czasowe dotyczące kursów na licencje operatorów zostały złagodzone, co umożliwia szybsze zdobycie umiejętności obsługi maszyn budowlanych, a jednocześnie generuje niższe koszty szkoleń. Regulacje dotyczące pracy operatorów maszyn budowlanych obejmuje Rozporządzenie ministra gospodarki z 20 września 2001 r. dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze maszyn oraz urządzeń technicznych w robót ziemnych, budowlanych i drogowych, które zostało później uaktualnione (tekst jednolity Dz.U. 2018, poz. 583).
Operatorzy maszyn budowlanych i ich licencje
Przepisy wymagają, aby maszyny robocze obsługiwane były wyłącznie przez osoby, które przeszły odpowiednie kursy i zdobyły pozytywny wynik egzaminu przeprowadzonego przez komisję powołaną przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie.
Wśród maszyn i urządzeń technicznych wykorzystywanych w pracach ziemnych, budowlanych i drogowych, do obsługi których wymagane są specjalne kursy oraz zaliczenie pozytywnego sprawdzianu, znajdują się m.in.:
- koparka jednonaczyniowa (koparka kołowa i gąsienicowa)
- koparkoładowarka
- koparkospycharka
- koparka wielonaczyniowa
- koparka wielonaczyniowa łańcuchowa do rowów
- spycharka (nazywana też buldożerem)
- równiarka
- zgarniarka
- ładowarka jednonaczyniowa (ładowarka kołowa i gąsienicowa, ładowarka przegubowa, miniładowarka)
- pogłębiarka jednoczerpakowa pływająca
- pogłębiarka wieloczerpakowa pływająca
- pogłębiarka ssąca śródlądowa
- palownica
- kafar
- urządzenie wibracyjne do pogrążania i wyrywania
- wiertnica do kotwi
- wiertnica do technologii bez wykopowych
Szkolenie dla operatorów
Szkolenie dla operatorów maszyn budowlanych składa się z dwóch części: teoretycznej i praktycznej. Część teoretyczna obejmuje omówienie zagadnień związanych z dokumentacją techniczną maszyn, bezpieczeństwem i higieną pracy przy obsłudze tych maszyn, technologią prac ziemnych oraz sposobem użytkowania i obsługi maszyn roboczych.
Część praktyczna jest organizowana w taki sposób, aby uczestnicy szkolenia mogli nauczyć się obsługi maszyn w różnych warunkach terenowych i technicznych.
Przy wyborze placówki szkoleniowej istotne jest, aby sprawdzić, czy spełnia ona wymagania lokalowe i jest wyposażona w odpowiedni sprzęt i teren do przeprowadzania szkoleń. Ponadto, placówka musi zapewnić doświadczonych instruktorów oraz odpowiednie warunki socjalne i dydaktyczne. Sam kurs lub szkolenie dla operatora jest zakończone egzaminem państwowym, który obejmuje część praktyczną oraz teoretyczną, związana z bezpieczeństwem i higieną pracy, budową, obsługą i użytkowaniem maszyn budowlanych. Egzamin jest prowadzony według wytycznych Warszawskiego Instytutu Technologicznego. Pozytywny wynik egzaminu skutkuje uzyskaniem świadectwa oraz wpisem do książki operatora. Instytut ten prowadzi rejestr wydanych świadectw i wpisów do książek operatorów.
Wymagania formalne i cechy osobiste dla operatora maszyn budowlanych
Osoba ubiegająca się o pracę jako operator koparki, ładowarki lub innych maszyn budowlanych musi mieć ukończone 18 lat oraz co najmniej wykształcenie podstawowe. Osoby z prawem jazdy kategorii B lub C, w zależności od rodzaju maszyn, mogą podjąć kurs na operatora.
Oprócz formalnych wymagań, operator maszyn budowlanych musi być odpowiedzialny i przestrzegać zasad bezpieczeństwa oraz higieny pracy na budowie i w miejscu pracy. Umiejętność koncentracji, trafnej oceny sytuacji oraz umiejętność pracy w zespole są kluczowe. Dodatkowo, warto zaznaczyć, że wiele ofert pracy dla operatorów maszyn budowlanych jest dostępnych za granicą, jednak pracodawcy wymagają znajomości języka kraju docelowego (lub angielskiego) na poziomie przynajmniej podstawowym lub specjalistycznym, adekwatnie do wymagań stanowiska pracy.
Wynagrodzenie operatora maszyn budowlanych – jakie zarobki czekają na operatora koparki?
Wysokość zarobków operatora maszyn budowlanych zależy od kilku czynników. Wpływają na to m.in. lokalizacja geograficzna – wynagrodzenia operatorka koparki i ładowarki są zazwyczaj wyższe w większych miastach. Doświadczenie oraz poziom uprawnień operatora również mają wpływ na zarobki – wyższe uprawnienia mogą umożliwić obsługę większej liczby różnych maszyn. Według różnych źródeł, średnie wynagrodzenia brutto operatorów koparek i innych maszyn budowlanych wynosiły w 2021 roku około:
- 5050 zł (4010-6030 zł) dla operatora koparki,
- 4950 zł (4060-6410 zł) dla operatora koparki kołowej, według danych z wynagrodzenia.pl, 5100 zł wg pracuj.pl.
Warto zauważyć, że pracodawcy często oferują także premie i dodatkowe świadczenia, takie jak bony towarowe, ubezpieczenie na życie czy telefon służbowy, który może być wykorzystywany również do celów prywatnych. Wynagrodzenia zazwyczaj rosną, gdy operator musi wykonywać pracę na różnych budowach. Pracodawcy zazwyczaj również oferują wyższe wynagrodzenie doświadczonym operatorom, szczególnie w przypadku bardziej wymagających projektów budowlanych. Również samozatrudnienie i wynajmowanie się na zlecenia może przynieść wyższe dochody doświadczonym operatorom maszyn.