Zdobycie świadectw kwalifikacyjnych ŚSEP jest tematem niezwykle popularnym. W związku z wieloma zapytaniami dotyczącymi posiadania odpowiednich świadectw kwalifikacyjnych, postaramy się wyjaśnić co mówią przepisy i jak je interpretować.
Na samym początku warto wyjaśnić, iż wiele osób używa nie poprawnego określenia „uprawnienia ŚSEP”. Poprawna nazwa to “świadectwa kwalifikacyjne wydawane przez komisje powołane przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki”. Kwestia wydawania świadectw, a także zakres do jakiego uprawnia jest dana grupa ŚSEP, omawiane są w licznych artykułach prawa. Wśród dokumentów z jakimi powinna zapoznać się osoba ubiegająca się o świadectwo wydawane przez przez Prezesa URE znajdują się: Ustawa Prawo Energetyczne oraz Rozporządzenie Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej.
Grupy świadectw kwalifikacyjnych ŚSEP
Świadectwa kwalifikacyjne ŚSEP wydawane są zarówno w zakresie eksploatacji, jak i samego dozoru dla poszczególnych grup, wśród których wyróżniamy: G1 (elektryczne), G2 (cieplne), G3 (gazowe).
G1 E/D
GRUPA 1 obejmuje urządzenia, instalacje oraz sieci elektroenergetyczne wytwarzające, przetwarzające, przesyłające i zużywające energię elektryczną
- Urządzenia prądotwórcze przyłączone do krajowej sieci elektroenergetycznej bez względu na wysokość napięcia znamionowego
- Urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu nie wyższym niż 1 kV
- Urządzenia, instalacje i sieci o napięciu znamionowym powyżej 1 kV
- Zespoły prądotwórcze o mocy powyżej 50 kW
- Urządzenia elektrotermiczne
- Urządzenia do elektrolizy
- Sieci elektrycznego oświetlenia ulicznego
- Elektryczna sieć trakcyjna
- Elektryczne urządzenia w wykonaniu przeciwwybuchowym
- Aparatura kontrolno-pomiarowa oraz urządzenia i instalacje automatycznej regulacji, sterowania i zabezpieczeń urządzeń i instalacji wymienionych w pkt. 1-9
G2 E/D
Grupa 2. obejmuje urządzenia wytwarzające, przetwarzające, przesyłające i zużywające ciepło oraz inne urządzenia energetyczne
- Kotły parowe oraz wodne na paliwa stałe, płynne i gazowe, o mocy powyżej 50 kW wraz z urządzeniami pomocniczymi
- Sieci i instalacje cieplne wraz z urządzeniami pomocniczymi, o przesyle ciepła powyżej 50 kW
- Turbiny parowe oraz wodne o mocy powyżej 50 kW, wraz z urządzeniami pomocniczym
- Przemysłowe urządzenia odbiorcze pary i gorącej wody o mocy powyżej 50 kW
- Urządzenia wentylacji, klimatyzacji i chłodnicze o mocy powyżej 50 kW
- Pompy, ssawy, wentylatory i dmuchawy o mocy powyżej 50 kW
- Sprężarki o mocy powyżej 20 kW oraz instalacje sprężonego powietrza i gazów technicznych
- Urządzenia do składowania, magazynowania i rozładunku paliw o pojemności składowania odpowiadającej masie ponad 100 Mg
- Piece przemysłowe o mocy powyżej 50 kW
- Aparatura kontrolno-pomiarowa oraz urządzenia i instalacje automatycznej regulacji do urządzeń i instalacji wymienionych w pkt. 1-9
G3 E/D
Grupa 3. obejmuje urządzenia, instalacje i sieci gazowe wytwarzające, przetwarzające, przesyłające, magazynujące i zużywające paliwa gazowe
- Urządzenia do produkcji paliw gazowych, generatory gazu
- Urządzenia do przetwarzania i uzdatniania paliw gazowych, rozkładanie paliw gazowych, urządzenia przeróbki gazu ziemnego, oczyszczalnie gazu, rozprężanie i rozlewnie gazu płynnego, odazotownie, mieszalnie
- Urządzenia do magazynowania paliw gazowych
- Sieci gazowe rozdzielcze o ciśnieniu nie wyższym niż 0,5 Mpa
- Sieci gazowe przesyłowe o ciśnieniu powyżej 0,5 Mpa
- Urządzenia i instalacje gazowe o ciśnieniu nie wyższym niż 5 kPa
- Urządzenia i instalacje gazowe o ciśnieniu powyżej 5 kPa
- Przemysłowe odbiorniki paliw gazowych o mocy powyżej 50 kW
- Turbiny gazowe
- Aparatura kontrolno-pomiarowa oraz urządzenia sterowania do sieci, urządzeń i instalacji wymienionych w pkt. 1-9
To właśnie po analizie powyższych punktów, powstają niejasności dotyczące interpretacji zapisów. Wiele osób uważa, że skoro są zapisy mówiące o mocy grzewczej czy też elektrycznej powyżej 20kW czy 50 kW, to właśnie powyżej tych mocy muszą posiadać stosowne uprawnienia. Te kwestie dosyć precyzyjnie reguluje Ustawa Prawo Energetyczne oraz Rozporządzenie Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej. Przyjrzyjmy się zatem szczegółowo tym zapisom:
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci.
§ 4. Nie wymaga się potwierdzenia posiadania kwalifikacji w zakresie obsługi urządzeń i instalacji u użytkowników eksploatujących:
1) urządzenia elektryczne o napięciu nie wyższym niż 1 kV
i mocy znamionowej nie wyższej niż 20 kW, jeżeli w dokumentacji urządzenia określono zasady jego obsługi;
2) urządzenia lub instalacje cieplne o mocy zainstalowanej nie wyższej niż 50 kW.
Z powyższych przepisów jasno wynika, że tylko osoby, które obsługują zainstalowane urządzenia do mocy znamionowej do 20 kW oraz mocy cieplnej do 50 kW, nie muszą posiadać świadectw kwalifikacyjnych. Tu warto też zaznaczyć dalszy warunek, który mówi, że tylko w przypadku urządzeń, w których dokumentacja urządzenia określa zasady jego obsługi.
W każdym innym przypadku, gdy konserwujemy, remontujemy, montujemy czy też dokonujemy pomiarów na urządzeniach energetycznych należących do grup G1, G2, G3, niezależnie od ich mocy znamionowych czy też cieplnych, BEZWZGLĘDNIE MUSIMY POSIADAĆ STOSOWNE ŚWIADECTWA KWALIFIKACYJNE.
Na tym etapie warto również przywołać przepisy Ustawa Prawo Energetyczne:
USTAWA PRAWO ENERGETYCZNE,
Dz. U. 1997 Nr 54 poz. 348:
Art. 54.1. Osoby zajmujące się eksploatacją sieci oraz urządzeń
i instalacji określonych w przepisach, o których mowa w ust. 6, obowiązane są posiadać kwalifikacje potwierdzone świadectwem wydanym przez komisje kwalifikacyjne.
Art. 54.6. Minister właściwy do spraw energii, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw transportu oraz Ministrem Obrony Narodowej, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby, o których mowa w ust.
Art. 54.1.c. Sprawdzenie spełnienia wymagań kwalifikacyjnych przeprowadza się także w przypadku:
2) osób, o których mowa w ust. 1, zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji lub sieci, świadczących usługi na rzecz konsumentów w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. –Kodeks cywilny oraz mikroprzedsiębiorców, małych lub średnich przedsiębiorców, w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców, co pięć lat.
Art. 54.2. Zabrania się zatrudniania przy samodzielnej eksploatacji sieci oraz urządzeń i instalacji określonych w przepisach, o których mowa w ust. 6, osób bez kwalifikacji, o których mowa w ust. 1.
Z powyższych przepisów jasno wynika, iż osoby świadczące usługę na rzecz konsumentów, bezwzględnie muszą posiadać świadectwa kwalifikacyjne wydawane przez komisje powołane przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Jak wspominaliśmy wyżej, nie potrzebują ich tylko osoby obsługujące zainstalowane urządzenie energetyczne do mocy znamionowej 20 kW oraz mocy cieplnej do 50 kW. Najłatwiej będzie to wyjaśnić na kilku przykładach:
1.Osoba, która montuje pompę ciepła lub urządzenie klimatyzacji musi obowiązkowo posiadać świadectwa kwalifikacyjne grupy G1 oraz G2. Dodatkowo, gdy urządzenia klimatyzacji posiadają alternatywny czynnik w postaci propanu czy też izobutanu niezbędna jest nam również grupa G3.
2.Osoba, która montuje urządzenie grzewcze w postaci ogrzewacza gazowego wody „junkers” musi obowiązkowo posiadać świadectwo kwalifikacyjne grupy G2 oraz G3. Gdy urządzenie nie jest zasilane z baterii tylko poprzez wpięcie do instalacji elektrycznej, niezbędna jest również grupa G1.