Praca na podnośniku ruchomym wymaga nie tylko odpowiednich uprawnień, ale przede wszystkim świadomości zagrożeń i znajomości procedur bezpieczeństwa. Operator podestu musi znać specyfikę różnych typów urządzeń, zasady ich obsługi oraz przepisy BHP obowiązujące na wysokości. W tym artykule dowiesz się, jak krok po kroku przygotować się do tego zawodu – od wyboru szkolenia, przez poznanie rodzajów sprzętu, po najważniejsze zasady bezpiecznej pracy, które mogą uchronić przed wypadkiem.
Rodzaje podestów ruchomych
Podnośniki ruchome różnią się między sobą konstrukcją, zasięgiem i przeznaczeniem. Podesty nożycowe to najpopularniejszy typ – charakteryzują się pionowym ruchem platformy roboczej dzięki mechanizmowi nożycowemu. Mogą być napędzane elektrycznie (do pracy w halach) lub spalinowo (na tereny otwarte). Ich wysokość podnoszenia waha się zwykle od 6 do 18 metrów, a udźwig wynosi od 230 do 450 kg w zależności od modelu.
Podnośniki przegubowe (zwane też teleskopowo-przegubowymi) umożliwiają pracę na znacznych wysokościach – nawet powyżej 40 metrów, przy zasięgu poziomym do 25 metrów. Udźwig platformy wynosi zwykle 200-230 kg. Ten typ sprawdza się przy pracach na dużych wysokościach oraz w przestrzeniach z licznymi konstrukcjami.
Z kolei podnośniki teleskopowe wyposażone są w prosty, wysuwany wysięgnik bez przegubów. Oferują większy zasięg poziomy niż nożycowe (do 20-30 metrów), ale mniejszą manewrowość od przegubowych. Ich wysokość robocza sięga 20-30 metrów, a udźwig waha się od 230 do 350 kg. Idealne do prac wymagających stabilności i dużego udźwigu na średnich wysokościach.
Masztowe podnośniki pionowe to kompaktowe urządzenia o pionowym ruchu, stosowane głównie w ciasnych przestrzeniach wewnętrznych – magazynach, centrach handlowych czy halach przemysłowych. Ich wysokość robocza sięga zwykle 10-12 metrów, a udźwig to zazwyczaj 200-300 kg.
Wybór odpowiedniego typu podnośnika zależy od specyfiki zadania – wysokości roboczej, dostępności miejsca pracy, rodzaju nawierzchni oraz warunków środowiskowych.
Najważniejsze zasady dotyczące bezpiecznej obsługi podnośnika
Przed każdym uruchomieniem podnośnika operator musi przeprowadzić przegląd. To nie formalność, lecz procedura ratująca życie – obejmuje sprawdzenie układu hydraulicznego, mechanizmów bezpieczeństwa, stanu ogumienia, poziomu płynów oraz działania sterownia. Każdą usterkę trzeba zgłosić i usunąć przed rozpoczęciem pracy.
Ocena terenu pracy to kolejny ważny element. Operator musi sprawdzić nośność podłoża, upewnić się, że powierzchnia jest równa i stabilna, a także zlokalizować linie energetyczne i inne zagrożenia w przestrzeni roboczej.
Podczas pracy na wysokości bezwzględnie obowiązuje używanie środków ochrony indywidualnej. Szelki bezpieczeństwa muszą być przypięte do wyznaczonych punktów zakotwienia na platformie – nie do konstrukcji zewnętrznych. Należy zapinać je zgodnie z instrukcją producenta, a punkt zakotwienia powinien znajdować się powyżej poziomu pasa operatora, co minimalizuje ryzyko urazów przy ewentualnym upadku.
Warunki atmosferyczne także są istotne dla bezpieczeństwa pracy. Zabronione jest używanie podnośnika przy prędkości wiatru przekraczającej 12,5 m/s (około 45 km/h) – to podstawowe ograniczenie określone przez większość producentów.
Jak zdobyć uprawnienia operatora?
Obsługa podnośników ruchomych wymaga posiadania uprawnień UDT (Urząd Dozoru Technicznego) w kategorii II – urządzenia transportu bliskiego. Oznacza to uprawnienia do obsługi urządzeń przemieszczających ludzi lub ładunki na niewielkie odległości, w tym podestów ruchomych, wózków widłowych czy platform roboczych.
Szkolenie obejmuje część teoretyczną i praktyczną. W tej pierwszej uczestnicy poznają m.in.:
- budowę i zasady działania różnych typów podnośników,
- przepisy BHP związane z pracą na wysokości,
- obowiązki operatora.
Część praktyczna to nauka rzeczywistej obsługi podnośników pod okiem instruktora. Kursanci ćwiczą manewrowanie, pozycjonowanie platformy, reagowanie na symulowane awarie oraz bezpieczne procedury pracy.
Ośrodek Szkolenia Zawodowego Omega oferuje kompleksowe szkolenia dla operatorów podestów ruchomych i zwyżek. Szkolenie kończy się egzaminem państwowym, po którego zdaniu uczestnik otrzymuje zaświadczenie uprawniające do obsługi podnośników.
